Хутка, 13 студзеня, мы будзем адзначаць яшчэ адно свята. Хай яно цяпер не настолькі важнае, як раней, але свята ніколі лішнім не бывае. У ноч з 13 на 14 студзеня мы адзначаем Стары Новы год.

А вы, паважаныя чытачы, ведаеце, адкуль пайшла традыцыя святкаваць гэты дзень?

Калі ж не, слухайце…

Традыцыя адзначаць Стары Новы год прыйшла ў 1918 годзе  і  ідзе ад разыходжання ў  Юліянскім календары ( інакш календара «старога стылю») і Грыгарыянскага календара — таго, па якімцяпер жыве практычна ўвесь свет.

А ў старажытнарускі час у гэты дзень святкавалі Васілёў дзень, па якім рабілі высновы, які будзе увесь год.

Ужо у 1699 годзе па ўказе Пятра І Новы год быў перанесены на 14 студзеня. І вось у 1918 годзе бальшавікі «скасавалі» яшчэ 13 дзён, якія і складалі тую розніцу паміж дзвюма календарамі.

Але ж, не звятаючы ўвагу на тое, што гэты дзень не з’яўляецца выходным, папулярасць яго не зніжаецца. Асабліва ў Расіі. Там нават падлічылі, што лічба жадаючых святкаваць Стары Новы год переваліла за 60 %.

Традыцыі Старога Новага года

Яны пайшлі яшчэ ад таго Васільева дня. Найбольш цікавы і своеасаблівы — варэнне кашы. У навагоднюю ноч, у 2 гадзіны, старэйшая з жанчын прыносіла крупы (звычайна грачаную) з свірана, а старэйшы з мужчын прыносіў ваду з калодзежа ці ракі.Чапаць крупы і ваду да таго часу, пакуль печ не была выпалена, нельга. Затым усе садзіліся за стол, і старэйшая з жанчын пачынала размешваць кашу ў чыгуне, прамаўляючы пры гэтым пэўныя рытуальныя словы.  Потым усё ўставалі з-за стала, а кашу гаспадыня ставіла ў печ — з паклонам. Гатовую кашу ўважліва разглядалі. Калі гаршчок быў проста поўным, а каша — наварыстай і рассыпістай, то можна было чакаць шчаслівага года і багатага ўраджаю — такую ​​кашу раніцой з’ядалі. Калі каша вылазіла з чыгуна, альбо гаршчок трэскаецца — гэта не абяцала гаспадарам дома нічога добрага, і тады чакалі бяды, а кашу выкідвалі. Вось такая была праграма — альбо на бяды, альбо на росквіт, і нядзіўна, што яна часта рэалізавалася — бо ў яе верылі ўсур’ёз.

Варажба

А яшчэ на Стары Новы год дзяўчаты і хлапцы варажылі. Згодня з народным павер’ем у гэты час самыя дакладныя варажбы. Але «заглядваць у будучыню» можна на працягу ўсіх дзён святак.

Верылі ў народзе, што ў святыя вечары усе прывіды, лесуны, вадзянікі, дамавікі і іншыя духі ходзяць па зямлі.

Найбольш папулярным і простым ў вясковай моладзі быў спосаб варажбы на розным прадметах — цот ці няцот.

Напрыклад, набіралі ахапку дроў, прыносілі ў хату і лічылі, цотная ці няцотная колькасць. Таксама ахоплівалі дошкі ў плоце. І зноў цотая колькасць азначала блізкае вяселле, і наадварот.

Варожаць таксама на імя будучага жаніха. Апоўначы дзяўчаты выходзяць на скрыжаванне. Тут кожная пытаецца імя першага сустрэтага мужчыны — яно і будзе імем нарачонага. А зараз можна варажыць па-іншаму. Дзяўчаты проста тэлефануюць на любы нумар і пытаюцца (калі адказаў мужчына) яго імя.

З дапамогай варажбы можна даведацца і аб тым, якая будзе ў новым годзе надвор’е. Для гэтага неабходна разрэзаць цыбуліну на дзве часткі. Кожная долька — адзін месяц. Потым цыбулю пасыпаць соллю і пакінуць на ноч. На які дзелькі раніцай соль намокла, тыя месяцы будуць дажджлівымі або снежнымі, а дзе няма — сухімі.

Варожаць яшчэ на ботах. Выходзяць на вуліцу і кідаюць яго так, каб ён круціўся. У тым баку, куды пакажак насок бота, жыве будучы муж. Калі ж бот пакажа на дом варожачай, то ў гэты год замуж яна не выйдзе.

Вось такія варожбы ведаем мы.

А што ведаеце Вы? Ці варожыце Вы ўвогуле?